ล่าสุดโรงเรียน Amity ไปออกทริปดำน้ำ Liveaboard เส้นทางอันดามันเหนือมา ได้พบฉลามวาฬที่กองหินริเชริว ซึ่งถือเป็นสัตว์ที่นักดำน้ำหลายๆ คนต้องการพบเจอมากที่สุด เพราะปัจจุบันหาดูได้ยากขึ้น เลยอยากเอาเกร็ดสาระน่ารู้เล็กๆ น้อยๆ เกี่ยวกับเรื่องฉลามวาฬมาให้ทุกคนได้อ่าน ได้รู้จักกันมากขึ้น ว่าสัตว์ชนิดนี้เป็นอย่างไร
มาทำความรู้จักฉลามวาฬกัน
ฉลามวาฬ (Whale Shark) บางคนอาจสงสัยว่าจัดอยู่ในหมวดหมู่ฉลาม หรือเป็นวาฬกันแน่ ? คำตอบคือ ฉลามวาฬ ถูกจัดอยู่ในกลุ่มปลาฉลาม เพราะเป็นสัตว์เลือดเย็นเหมือนกับปลาทั่วไป คือมีอุณหภูมิร่างกายใกล้เคียงกับอุณหภูมิของสภาพแวดล้อมที่อาศัยอยู่และหายใจทางเหงือก ซึ่งแตกต่างจากวาฬที่เป็นสัตว์เลือดอุ่น มีอุณหภูมิร่างกายคงที่และวาฬจะหายใจด้วยปอดเหมือนกับมนุษย์ ฉลามวาฬจึงนับว่าเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก เมื่อโตเต็มที่สามารถมีขนาดความยาวได้ถึง 20 เมตรเลยทีเดียว ถึงแม้จะอยู่ในหมวดหมู่ปลาฉลามแต่ฉลามวาฬกลับไม่ได้มีนิสัยดุร้าย เป็นเหมือนพี่ยักษ์ใหญ่ใจดีแห่งท้องทะเล สุภาพเป็นมิตร รักสันโดษ และกินพวกสัตว์เล็กๆ อย่างแพลงก์ตอนเป็นอาหาร ลวดลายจุดตามตัวของฉลามวาฬจะแตกต่างกันออกไปเป็นอัตลักษณ์ประจำตัวเหมือนกับลายนิ้วมือของมนุษย์ ทำให้สังเกตุจุดเพื่อระบุตัวของฉลามวาฬได้ ปัจจุบันในประเทศไทยฉลามวาฬได้จัดเป็นสัตว์ป่าสงวน ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่าแห่งชาติ พุทธศักราชปี 2562 แต่ก็ยังคงมีภัยคุกคามต่อฉลามวาฬอยู่ดี เช่น ภัยที่มองไม่เห็นอย่างไมโครพลาสติก เพราะฉลามวาฬกินแพลงตอนหรือสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กโดยการกรองอาหารจากน้ำทะเลทำให้มีโอกาสรับไมโครพลาสติกเข้าสู่ร่างกายซึ่งจะส่งผลต่อระบบขยายพันธุ์และรบกวนการเจริญเติบโตและการสืบพันธุ์ในระยะยาว
ฉลามวาฬถือเป็น 1 ในลิสต์ที่นักดำน้ำหลายๆ คนอยากจะเจอสักครั้ง แต่ถ้าอยากเจอฉลามวาฬเราต้องไปดำน้ำที่ไหน ? ส่วนใหญ่จะสามารถพบเจอฉลามวาฬได้ตามทะเลเขตร้อน สำหรับในประเทศไทยเราสามารถพบฉลามวาฬได้ทั้งอ่าวไทยและฝั่งอันดามันเช่น ชุมพร เกาะพะงัน หลีเป๊ะ พีพี ริเชริว หมู่เกาะสิมิลัน เป็นต้น เมื่อมีคนพูดถึง “ฤดูฉลามวาฬ” มักจะหมายถึงสถานที่บนเส้นทางอพยพของปลา หรือในสถานที่ที่อุดมไปด้วยฝูงเคย (krill – เป็นกุ้งขนาดเล็ก) ที่เป็นอาหารของฉลามวาฬ ดังนั้นในกรณีนี้ก็จะพอสามารถคาดการณ์ได้ระดับหนึ่ง ถึงแม้การดำน้ำในไทยจะไม่ได้เจอฉลามวาฬได้ง่ายๆ แต่หากเราโชคดีได้พบเห็นเข้า ควรทำตัวอย่างไรบ้าง ตามไปดูกัน
ควรทำอย่างไรเมื่อเจอฉลามวาฬขณะดำน้ำ
หากคุณต้องการดำน้ำกับฉลามวาฬอย่างใกล้ชิด มาดูกันว่าต้องรู้อะไรบ้าง
1. ควบคุมสติ
รักษาระดับความลึกและท่าทางการดำน้ำ ไม่ขึ้น-ลงเร็วเกินไปจนทำให้เกิดอันตราย และไม่ควรว่ายน้ำไล่ตามฉลามวาฬ เพราะอาจทำให้นักดำน้ำเกิดการหลุดหรือพลัดหลงกลุ่ม อีกทั้งยังทำให้ฉลามวาฬเกิดความเครียดจนอาจว่ายน้ำหนีไปได้
2. ลอยตัวนิ่งๆ รักษาระยะห่าง
โดยห่างจากหัวอย่างน้อย 3 เมตร และห่างจากหางอย่างน้อย 4 เมตร ตลอดเวลา เพราะฉลามวาฬมีกล้ามเนื้อที่หางแข็งแรงมาก การสะบัดหางของฉลามวาฬเพียงครั้งเดียวอาจทำให้มนุษย์อย่างเราบาดเจ็บได้ ดังนั้นจึงควรรักษาระยะห่างอยู่ให้ไกล หากฉลามวาฬว่ายเข้ามาหาทางกลุ่มของเรา ให้ว่ายน้ำหลีกทางเพื่อให้เขาผ่านไปได้
3. ไม่สัมผัสฉลามวาฬ
ไม่ควรไปจับหรือสัมผัสเพราะผิวหนังของมนุษย์อาจมีสิ่งที่ทำให้เกิดอันตรายต่อฉลามวาฬและสัตว์ทะเลอื่นๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็นสารจากครีมกันแดด โลชั่นบำรุงผิวต่างๆ หรือแบคทีเรียปกติของมนุษย์อย่างเราก็อาจส่งผลเสียและทำให้เกิดการติดเชื้อที่ผิวหนังสัตว์ได้ เพราะฉลามวาฬไม่มีภูมิคุ้มกันสำหรับแบคทีเรียแปลกๆ จากมนุษย์
4. งดใช้แสงแฟลช
หากต้องการถ่ายรูปฉลามวาฬควรหลีกเลี่ยงการใช้แฟลชที่มากเกินไป และอย่าเล็งแฟลชไปที่ดวงตาของฉลามวาฬโดยตรง
5. ร่วมส่งข้อมูลเพื่อศึกษา
ฉลามวาฬแต่ละตัวมีรูปแบบจุดที่ไม่ซ้ำกัน สำหรับการระบุตัวของฉลามวาฬด้วยภาพถ่าย เราสามารถช่วยถ่ายภาพเพื่อติดตามฉลามวาฬ โดยถ่ายภาพโซนมาตรฐานของร่างกาย คือส่วนที่อยู่หลังเหงือกและเหนือครีบอก (แนะนำเป็นด้านซ้าย) จะสามารถ วิเคราะห์ลายจุดบนตัวของฉลามวาฬโดยใช้ซอฟต์แวร์ได้ โดยการส่งรูปภาพไปยัง www.whaleshark.org ซึ่งเป็นเว็บไซต์ที่เก็บฐานข้อมูลของฉลามวาฬจากนักชีววิทยาและนักดำน้ำทั่วโลก
อย่างไรก็ตามนักดำน้ำหลายคนก็ฝันอยากจะได้พบเห็นหรือได้ใกล้ชิดฉลามวาฬหรือปลาวาฬขนาดใหญ่สักครั้งแบบตัวเป็นๆ ในชีวิตจากการดำน้ำแน่นอน เพราะเป็นประสบการณ์ที่หาไม่ได้จากกิจกรรมอื่นๆ ยิ่งหากอยากไปดำน้ำดูฝูงปลาวาฬแบบนี้ต้องไปทริปดำน้ำต่างประเทศเท่านั้น ซึ่งก็จะมีค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้นไปอีก เนื่องจากสภาพภูมิศาสตร์ของทะเลไทย ไม่ได้เป็นเส้นทางที่ฝูงปลาวาฬขนาดใหญ่ว่ายน้ำผ่านหรือพักผ่อน ทำให้การได้พบเจอฉลามวาฬสักครั้งหนึ่งก็คุ้มค่าเพียงพอ หากใครสนใจเรียนดำน้ำหรืออยากออกทริปดำน้ำทะเลอันดามันและอ่าวไทยใน ภูเก็ต, กระบี่, พังงา สามารถติดต่อสอบถาม Amity ได้เลย เรามีบริการที่พักและสิ่งอำนวยความสะดวกให้กับลูกค้าอย่างดี รวมถึงอุปกรณ์ดำน้ำคุณภาพดีไว้บริการให้เช่า ยืม รับรองว่าจะได้ประสบการณ์ที่ดีกลับบ้านไปแน่นอน
